චීනෙන් තවත් වෛරසයක්!

කොරෝනා වෛරසයෙන් මුලු ලොවක්ම කැළඹිලා තියෙන මොහොතක තවත් විවිධ ලෙඩ රෝග හිස ඔසවමින් තියෙනවා.  ඒ අතර මේ සිදුවීම වාර්තා වෙන්නෙ පහුගිය කාලෙ බො⁣හොම ජනප්‍රිය වුන චීනයෙන්ම තමයි.

චීනයේ යූනාන් පළාතේ පුද්ගලයෙක් රාජකාරිය සඳහා බස් රථයක ගමන් කරමින් ඉන්නකොට හදිසියෙම අසනීප වෙලා රෝහලකට ඇතුලත් කරනවා. ඊට පස්සෙ කරපු පරීක්ෂණ වලින් මේ රෝගියාට හන්ටා වෛරස් (hantavirus) කියන වෛරසය ආසාදනය වෙලා කියලා හොයාගන්නවා. ඊට පස්සෙ ඔහුත් එක්ක බස් එකේ හිටපු අනෙක් මගීන් 32ත් පරීක්ෂා කරලා තියෙනවා. නමුත් ඔවුන්ට රෝගය තිබිලා නෑ. ලෝකයම නැවත වරක් කැළඹිලා යන්නෙ මේ නිසා නෙවෙයි, ඒ රෝගියා මිය ගියා කියන ප්‍රවෘත්තිය දැනගත්තට පස්සෙ.

ඉතින් මොකද්ද මේ හන්ටා වෛරස් කියන්නෙ? ඇත්තටම අපි බය වෙන්න ඕනිද? කොරෝනා වගේම වෙයිද? ඔන්න ඔය ප්‍රශ්න ටික අද දවසෙ හැම කෙනෙක්ගෙම හිතේ හොල්මන් කරනවට කිසිම සැකයක් නෑ. මේ ලිපියෙ අරමුණ අන්න ඒ ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු දෙන එක.

ඇත්තටම මොකද්ද හන්ටා වෛරසය කියන්නෙ? 

හන්ටා කියලා කියන්නෙ ලොකු ඉතිහාසයක් තියෙන වෛරසයක්. 1976 වසරෙදි තමයි මුලින්ම මේ වෛරසය හොයාගන්නෙ. ඒ දකුණු කොරියාවෙ 'හන්ටන්' කියන ගංඟාව ආශ්‍රිතව විශාල වශයෙන් රෝගය ව්‍යාප්ත වීමත් සමග. මේ වෛරසය මිනිසාට බෝවෙලා තියෙන්නෙ මීයන්ගෙන්. මීයන්ගෙන් බෝ උනාට මේ මී උණනම් නෙවෙයි.

හන්ටා වෛරසය සාමාන්‍යයෙන් මීයන්ට සහ අනෙකුත් කෘන්තකයින්ට (rodents) ආසාදනය වන වෛරසයක්. මෙය මිනිසාට බෝ වෙන්නෙ මීයන්ගෙ මුත්‍ර, කෙළ හා වසුරු වලින්. එසේ මිශ්‍ර වූ ජලය පානය කිරීමන් හරි බිඳිති ආශ්වාස කිරීමෙන් හරි මෙය මිනිසාට බෝ වෙනවා. හන්ටා වෛරසයෙත් විවිද ප්‍රභේද තියෙනවා. ඒ හැම එකක්ම දරුණු නෑ. හැබැයි දරුණු ප්‍රභේදයක් ආසාදනය උනොත් හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා ඇතිවෙලා මියයන්න උනත් පුලුවන්. ඒ වගේම දරුණු උණ රෝග හා වකුගඩු අකර්මණ්‍ය වීම් පවා වෙන්න පුලුවන්.

මෙය මිනිසාගෙන් මිනිසාට බෝ වෙනවද?

මේක තමයි වැදගත්ම ප්‍රශ්නය. මොකද කොරෝනා වෛරසයත් ලෝකෙටම ප්‍රශ්නයක් උනේ මේ මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය වීමට තිබෙන හැකියාව. ඔබ දන්නවා ඇති මීට කලින් තිබුණ කොරෝනා වෛරස කාණ්ඩ මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය උනේ නැහැ. නමුත් ඉන් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වෙලා තමයි මේ නව CoViD-19 වෛරසය බිහිවෙන්නෙ.
ඒ වගේම තමයි හන්ටා වෛරසයත් සාමාන්‍යයෙන් මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය වෙන්නෙ නෑ. නමුත් 2005 සහ 2019 අවුරුදු වල මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය වියහැකි හන්ටා වෛරසයක් දකුණු ඇමරිකාවෙන් වාර්තා වෙලා තියෙනවා. මෙය හඳුන්වන්නෙ 'අන්දීස් වෛරසය' නමින්.  ඒවගේම එම වෛරසය අනෙකුත් හන්ටා වෛරසය වලට වඩා දරුණු බවත් වාර්තා වෙනවා. නමුත් මේ වෙද්දි එම රෝගය ගොඩාක් දුරට පාලනය කරලා තියෙනවා. ඒ නිසා අනවශ්‍ය බියක් ඇතිකරගන්න නම් උවමනා නෑ.

රෝග ලක්ෂණ ගොඩක් දුරට කොරෝනා වෛරසයට සමානයි. ඒත් රෝග ලක්ෂණ මතුවෙන්න දින 4 සිට ඇතැම් විට සති  6ක් පමණ උනත් ගතවිය හැකිබව වාර්තා වෙනවා. නමුත් මේ වෛරසය කොරෝනා වගේ ව්‍යාප්ත වෙන්න තියෙන ඉඩකඩ බොහෝම අඩුයි (නැත්තටම නැතිතරම්) කියලා තමයි විශේෂඥයන් පවසන්නෙ.

කොරෝනා වෛරසයට වගේම මේ හන්ටා වෛරසයටත් තවම හරි බෙහෙතක් හොයාගෙන නම් නෑ. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පවසන්නෙ සෑමවිටම දෑත් පිරිසිදුව තබාගැනීම වැදගත් කියලා. ඒ වගේම මීයන් බෝ නොවෙන විදියට නිවෙස් සහ වටපිටාව පිරිසිදුව තබාගැනීමත් වැදගත්.

චීයෙන් වාර්තා වූ සිදුවීම වගේම සියගණනක් සිදුවීම් දිනපතා ලෝකයේ සිවුදෙසින්ම වාර්තා වෙනවා. හන්ටා වෛරස් විතරක් නෙවෙයි, ඔබ කිසිදාක අහලවත් නැති දුර්ලබ වෛරස් ආසාදන. ඒත් ඒ හැම දේකටම බය වෙලා අපිට මේ ලෝකෙ ජීවත් වෙන්න බෑ. ඒ වගේ වෛරස් ආසාදන නිසා දවසකට මිනිසුන් කිහිප දෙනෙක් මියයද්දි, ලෝකයේ හදිසි අනතුරු නිසා, හදවත් රෝග නිසා මිනිසුන් සිය දහස් ගණනින් මියයනවා. ඒනිසා මෙවැනි පුවත්වලට බිය නොවී, අපේ දොරකඩ ළඟටම පැමිණි කොරෝනා නමැති මාරයාගෙන් ගැලවෙන්න උත්සාහ කරමු.

ඉතින් අපි හිතුවෙවත් නැති වෙලාවක මුලු ලෝකයක්ම අඩපණ කරපු මේ කොරෝනා වෛරසය අපිට ඉගෙනගන්න පාඩම් ගොඩක් කියලා දීලා තියෙනවා. අනාගතයේ දී එන්න පුලුවන් ⁣මීටත් වඩා දරුණු වෛරසයකින් මුලු ලෝකයම විනාශ නොවී ගැලවෙන්න සිදුකරන පෙරහුරුවක් වෙන්නත් පුලුවන් මේක. තවත් අලුත් දේකින් හමුවෙමු.෴