ඈත හිමේ නෑසූ කතා.......

සමනල අඩවිය ගැන කලින් පෝස්ටුවක කිව්වා මතක ඇති. මේ ලියන්නේ එහි අනෙක් කොටස. සිරිපා අඩවිය ගැන බොහෝ දෙනා ඇසූ නෑසූ කතා අපමණ තිබේ. මෙවැනි කතා බොහොමයක් සිරිපා අඩවිය අවට ගම්මාන වල ඉන්න වැඩිහිටි උදවිය දන්නවා. මේ ලියන්නේ ඒවායින් මට පුවත්පත් කිහිපයකින් ලැබුණු කිහිපයක්..

1. 

සමනළ අඩවිය කියල කියන්නේ මැණික් වලින් පොහොසත් වෙච්චි ප්‍රදේශයක්. ඒ නිසා අතීතයේ වගේම වර්තමානයේත් මැණික් ඉල්ලම් හොයාගෙන ඈත හිමේ කරක්ගහන උදවිය ඕනෑතරම් සිටිති. මේක ඒ වගේ කතාවක්. මේ කතා සියල්ල කියන්නේ සමනල අඩවිය අවට ගම්මාන වල ඉන්න වැඩිහිටි උදවිය.

‘‘කාලෙකට ඉස්සරදි පත්තිනි දේවාලයක කපු මහත්තයෙක් ගමේ කිහිප දෙනෙක් සමග දැන හැ`දුනුම්කම් පැවැත්තුවා. අවුරුද්දකට විතර පස්සේ මේ කපු මහත්තයාට  ඕනෑ වුණා හිමේ ගරන්න යන්න. කපුමහත්තයා තව කිහිප දෙනෙක් එක්ක හිමේට ගිහිං වාඩි ගහගෙන උයාගෙන කාලා මැණික් ගරන්න පටන් අරගත්තා. එයා පත්තිනි දේවාලයක කපුවෙක් හින්දා වෙන්න ඇති සමන් දේව අඩවියේ අනුහස් ගැන වැඩි තැකීමක් කළේ නෑ. ගමේ අපිවත් හිමේ යනකොට පිලී ජාති ගෙනියන්නේ නෑ.’’
‘‘මෙයා කපුවා හින්දා කරවල ජාති එහෙම අරගෙන ගිහිං තිබුණා. දවසක් සියලූ දෙනාම එකතුවෙලා උදේම උයලා කෑමටික වාඩියෙ තියලා ගරන්න ගිහිං තිබුනා. මෙහෙ වාගේ තුන හතර වෙනකම් හිමේ වැඩකරන්න බෑ. උදේ දහයේ ඉ`දලා හවස දෙක වෙනකම් විතර තමයි වැඩ කරන්න පුලූවන්. ඉතිං මේ අය වැඩකරලා නාගෙන දෙකට විතර ඇවිත් කන්න බලනකොට බත් මුට්ටියේ ඉහඳ පනුවොලූ.’’
‘‘ඉතිං ඒක දැකපු කපුවා බයවෙලා කට්ටිය එක්ක ආපහු එන්න ආවා. නමුත් මිනිහ ගමට එන කොට පිස්සු හැදිලා. ඒ පිස්සුව සනීප වුනේ නෑ. පස්සේ ඒ පිස්සුවෙන්ම මිනිහා මැරුනා’’ සිරිපා හිමේ හාස්කම් එහෙමයි.

 

2. සමන් දෙවිඳුන්ගේ වාහනේ සුදු ඇත් රජෙක් කියලා ජනතාවගේ විශ්වාසයක් තියනවා. ඒනිසා හිමේ අලි,කොටි, වලස්සු, වගේ භයානක සිවුපාවුන් වගේම නයි පොළොන්ගු වගේ සර්පයොත්, දිවිමකුලූවොත් ඉන්න බවට ජනතාවගේ විශ්වාසයක් තියනවා. ඒ වුනාට සමනල අඩවියෙදි මේ සත්තු ඇහැට දැක්ක අය හරිම අඩුයි.

වරක් සමනල අඩවියට ගිය පිටගංකාරයෙක් ‘‘සමන් දෙවි හාමුදුරුවන්ගේ අලියා පෙන්නන්කො’’ කියලා තියනවා. එතකොටම එතන ළග තිබුණ බටපදුර බිදින ශබ්දය ඇහිලා. අලි තමයි ඒ බට ප`දුර බි`දින්නේ කියලා කට්ටිය දුවලා. නමුත් පස්සේ ඇවිත් බලන කොට අලි ඉදලා නෑ. කට වරද්දාගැනීම නිසා ඒ වගේ අමාරුවෙත් වැටෙනව කියලයි ගම්මු කියන්නේ.

3. සිරිපා අඩවියේ බවුන් වඩන හිමිවරු ගැන කතා ද ඇත. ඒ අතර වලහා පැන්න හාමුදුරුවන් ගැන ගම් කිහිපයකදීම අසන්නට ලැබුණි. මේ වන විට ජීවතුන් අතර නොමැති බව පවසන මේ හිමිනම සිරිපා අඩවියේ දී දැක ඇත්තේ කිහිප දෙනෙක් පමණකැයි ද කියති. ඇසින් දුටුවන් කියුවැයි පවසන උදවිය පවසන්නේ සිහින් සිරුරකින් හෙබි භික්‍ෂූ නමක් එලෙස සිරිපා අඩවියේ කුණුදියගල ප‍්‍රදේශයේ ගල් ගුහාවක බවුන් වැඩූ බවයි.

සිරිපා අඩවියේ වැඩෙන ඵලවැල අනුභව කරමින් මිනිස් වාසයෙන් බැහැරව විසූ උන්වහන්සේගේ මුහුණට සිරිපා අඩවියේ වෙසෙන වලසෙක් පැන හානි කිරීමෙන් පසු මුහුණෙහි යම් විකෘති බවක් ඇතිව තිබූ බවයි. වලසා පැනීමෙන් පසු ප‍්‍රතිකාර කරගෙන ඇත්තේ ද ඒ හිමියන් විසින් බවත් කැලෑ කොළ ඖෂධ ලෙස භාවිත කර ඇති බවත් සිද්ධිය ගැන දන්නා වැඩිහිටියෝ කිහිප දෙනෙක්ම කීහ. මේ අතර තවත් තොරතුරකින් කියවුණේ ජීවිතයේ සැදෑ සමයේ මේ හිමිනම සිරිපා අඩවියෙන් ගම්මානයකට පැමිණ විහාරස්ථානයක වැඩ විසිමින් සිටිය දී අපවත්වූ බවයි.

 4.

සමනොළ කන්ද මුදුනේ බුදුරදුන්ගේ සිරිපා සටහන ලෙස බෞද්ධයන් වැද පුදන අතර හින්දුන් සලකන්නේ ‘‘ශවනොලි පාදම්’’ ලෙසය. එනම් හින්දුන්ගේ වන්දනාමානයට පත්වූ ‘‘ශිව’’දෙවි`දු පැමිණි ස්ථානයක් ලෙසය. එසේම මුස්ලිම්වරු ‘‘ආදම්ගේ පා’’ සලකුණ මෙහි ඇතැයි සලකා වන්දනාමාන කිරීමට පැමිණෙති. මේ කවුරු ආවත් සිරිපා අඩවියට පැමිණිය යුත්තේ සියලූ දුසිරිත්වලින් වැළකීමෙන්ය. ඒ නිසා සිරිපා අඩවිය ශුද්ධ භූමියකැයි යන මතය ජනතාවගෙන් ඈත් කළ නොහැක. අශුද්ධවන්තයන්ට හෝ කට වරද්දා ගන්නා පුද්ගලයන්ට මේ අඩවියේ දී විවිධ අකරතැබ්බවලට මුහුණ පාන්නට සිදුවූ කතා පුවත් සිරිපා අඩවිය අවට විවිධ ප‍්‍රදේශවලින් විවිධ ආකාරයෙන් අසන්නට ලැබේ.

  තිහේ දශකයේ බෙලිහුල්ඔය ගලගම ප‍්‍රදේශයේ සිටි කිරිඅප්පුහාමි නම් උපාසක මහත්මයකු බෙලිහුල්ඔය - බගවන්තලාව මාර්ගය ඔස්සේ ( සීතාඑළිය කැලෑව හරහා ඇති දුෂ්කර මාර්ගයකි ) සිරිපා කරුණා කරද්දී කට වරද්දා ගැනීම නිසා දහතුන් වතාවක් ඔහුට සිරිපා මලූවට යාමට නොහැකිවූ පුවතක් පැරණි ගැමියන් අතර පවතී. සිරිපා අඩවියට ඇතුළු වන විට තුන් සරණ කීම සිරිතකි. කෙසේ හෝ උපාසක තැනට සිරිපා මළුවට යන්නට ‘‘බෑ’’ කියා කට වැරදුණි. ඔහු අන්තිමේ දී සිරිපා කරුණා කරන්නට ලැබුණොත් වෙහෙරගොඩ පන්සලේ කිරිමැටියෙන් වෛත්‍යයක් තනන බවට බාර වීමෙන් පසු දාහතර වැනි අවස්ථාවේ සිරිපා මළුවට යන්නට හැකිවී ඇත. .

5. සමනළ අඩවියේ හාස්කම් වලට ලක් වුනු සුද්දන්ගේ කතා ද අපමණය..

1944 දී කිංස්ටන් නමැති යුරෝපීය ජාතිකයා ප‍්‍රමුඛ පිරිසක් සිරිපා කරුණාකරද්දී මුහුණපෑමට සිදුවු අපූරු සිදුවීමක් ගැන පසුකලක විලියම් ස්කින්ස් සටහන්කර තිබුනේ ඔහුගේ ‘‘ඇඩම්ස්පීක්’’ පොතේය. සිරිපා අඩවිය ගැන බෞද්ධයන් දැක්වූ ඇතැම් විශ්වාස බටහිර රටවල ජනතාව විශ්වාස නොකළහ. එකල මේ රට පාලනය කළ ඇතැම් සුදු පාලකයන් සිරිපා කරුණා කරන්නට ඇති ආශාව නිසා එහි පැමිණිය ද ඔවුන් තමන්ගේ සුපුරුදු චාරිත‍්‍ර අත්නොහැරියේය. මේ නිසා මත්පැන්, මාංශමය ආහාර ආදිය සිරිපා අඩවියට රැුගෙන යාමට ඔවුන් අමතක නොකළහ. කිංස්ටන් මේ සිරිපා ගමනේ දී තම ප‍්‍රයෝජනයට බ‍්‍රැන්ඩි සහ බියර් වැනි පිටරට නිෂ්පාදිත මත්පැන් වර්ගද බේකන් ද රැගෙන ගොස් තිබුණි. මේවා සිරිපා අඩවියට අකැප දේවල් යැයි ඔහුට කියන්නට එදා ඔහුගේ ගමනට එක්ව සිටි අතවැසියෝ බියවූහ. පිරිස පලාබද්දල පාරේ දියබෙත්මේ තිබූ අම්බලමේ එක් දිනක් රාත‍්‍රිය ගත කරන්නට තෝරාගෙන තිබුණේ එතැනට එනවිට සවස් වී තිබූ නිසාය.

මේ අම්බලමේ මැස්සක් කිංස්ටන්ට අලූතින් සාදා තිබුණි. ඔහු බේකන් සමග පාන් කෑල්ලක් කා බ‍්‍රැන්ඩි ටිකක් පානය කර නින්දට යන්නට මැස්සේ වැතිරුන ද රාත‍්‍රිය පුරාම ඔහුට නොයෙක් විකාර ශබ්ද මෙන්ම රූප ද පෙනෙන්නට විය.ඔහු සමග ගමනට එක්ව සිටි අතවැසි සියලූ දෙනා අම්බලමේ ගෙබිම මත තද ශීතලේ ගුලිවී ගොර අදිමින් නිදද්දී කිංස්ටන් මැස්සේ ඒ මේ අත පෙරළෙන්නට විය. නින්ද යාගෙන එද්දී අම්බලමේ බිත්තිය එහා පැත්තේ වල් අලින්ගේ හ`ඩින් තිගැස්සී අවදිවෙයි. අම්බලමක් නිසා දොර ජනෙල් එහි නොවීම  කිංස්ටන්ගේ බිය තවතවත් වැඩි වන්නට විය. කල්පනාවේ සිටියදී යළිත් යන්තම් දෑස් පියවෙන විට ඔහු තිගැස්සි අවදිවූයේ චීටාගේ හඩ ඇසීමෙනි. මේ ආකාරයට කැලෑ බළලූන් වලි කුකුල්ලූ හා වෙනත් සතුන්ගේ කෑ ගැසීම් නිසා කිංස්ටන් එදින රැය පහන් කළේ නිදි වර්ජිතවය. මේ හඩවලට ඔහු කොතරම් බියවීද යත් ඔහුගේ බස්තම අත ආසන්නයේ තබාගෙන මැස්සේ වැතිර සිටියේය. නමුත් ඔහුගේ අතවැසියන් කිසිවෙකුටත් මේ ශබ්ද නොඇසී තිබූ අතර ඔවුන්ට හොදින් නින්දගොස් තිබුණි.ඔහු සමග ගිය සෙසු අතවැසියන් කීවේ සිරිපා අඩවියේ අකැප දේවල් අනුභව කිරීම විකාර පෙනෙන්නට හේතුවක් වන්නට ඇතිබවයි. මේ අතර සිරිපා අඩවියට ආසන්නව යම් වැදගත් පුද්ගලයෙක් ජීවත් වෙද්දී යමෙකුට රාත‍්‍රියේ තුන්වරක් මහා හඩක් ඇසුනොත් එකී වැදගත් පුද්ගලයාගේ මරණය සිදුවන බවට දැනට වසර එකසිය පනහත් දෙසීයත් අතර කාලයක විශ්වාසයක්ව පැවතිනි.