නිතර නිතර ඔබට සෑදෙන හිසරදය ඉරුවාරදය ද? - ඉරුවාරදය (Migraine) ගැන ඔබ දැනගත යුතුම දේ...

ඉරුවාරදය හෙවත් Migraine කියලා කියන්නේ මේ වන විට ලෝකයේ බොහෝ දෙනෙක් පීඩාවට පත්කරන්න සමත් වෙච්ච රෝගී තත්වයක්. නවතම සමීක්ෂණ වාර්ථා වලට අනුව ලෝකයේ විශාල පිරිසක් පීඩා විඳින රෝග අතුරෙන් තුන්වන ස්ථානය මේ ඉරුවාරදයට ලැබිලා තියෙනවා. ඇමරිකාවෙන් විතරක් ආසන්න වශයෙන් රෝගීන් මිලියන 39ක් පමණ වාර්ථා වෙද්දි මුළු ලෝකයේම රෝගීන් බිලියනයක් පමණ ඉරුවාරදයට ගොදුරු වෙලා තියෙනවා. මේ අතරින් බහුතරයක් වයස අවුරුදු 40 සහ ඊට අඩු අය. එයිනුත් බහුතරය කාන්තාවන්. ඉතින් මේ තරම් දරුණු ලෙස පැතිරිලා තියෙන මේ ඉරුවාරදය ගැන ඔබ දැනගත යුත්තේ මොනවද? ඔබත් ඉරුවාරදය නිසා පීඩා විඳින්නෙක්ද? නැතිනම් ඉදිරියේදී හැදෙන්න පුලුවන්ද? එයින් ගැලවෙන්නේ කොහොමද කියන ප්‍රශ්න වලට උත්තර දෙන්න තමයි මම දැන් හදන්නේ. එහෙනම් දිගටම කියවගෙන යන්න.

සාමාන්‍යයෙන් කාගෙන් උනත් හිසරදයක් කවදා හරි හැදිලා තියෙනවද කියලා ඇහුවොත් ඒකට නෑ' කියලා පිළිතුරක් බලාපොරොත්තු වෙන්න නම් බෑ. මොකද ජීවිතේ කවදා හරි දවසක ඕනම කෙනෙක්ට හිසරදයක් හැදිලා තියෙනවා. ඒ නිසා හිසරදයක් කියන්නේ මොකද්ද කියලා අමුතුවෙන් අර්ථදැක්වීමක් මෙතන කරන්න අවශ්‍ය වෙන්නේ නෑ. මොකද ඉරුවාරදයෙ (migraine) ප්‍රධානතම රෝග ලක්ෂණය වෙන්නේ හිසරදය. නමුත් ඒ හිසරදය ඔබට සාමාන්‍ය ජීවිතේ හැදිලා තියෙන හිසරදයට වඩා බොහෝ සෙයින් වෙනස්. මොකද්ද ඒ වෙනස. ඒ ගැන කතා කරන්න නම් අපිට මුලින්ම  ඉරුවාරදයෙ රෝග ලක්ෂණ හඳුනාගන්න පුළුවන් වෙන්න ඕන.  එහෙනම් අපි ඉරුවාරදය හඳුනා ගන්න වැදගත් වන මේ රෝග ලක්ෂණ ගැන දැනුවත් වෙලා ඉමු. 

ඉරුවාරදයේ රෝග ලක්ෂණ මොනවාද?

වෛද්‍යවරුන් ඔබේ හිසරදය ඉරුවාරදයමයි කියා තහවුරු කර ගන්නේ ඊටම අනන්‍ය වූ රෝග ලක්ෂණ වලිනුයි. 

• ප්‍රධානම රෝග ලක්ෂණය වන්නේ හිසරදය. ඉතින් මේ හිසරදය අනෙක් සාමාන්‍ය හිසරද වලට වඩා තරමක් වෙනස් කියලා කලින් කිව්වා මතක ඇති. ඒ වෙනස තමයි මේක බොහෝ දුරට ඔබේ හිසේ එක පැත්තක පමණයි සෑදෙන්නේ. ගොඩක් දරුණු උනොත් මුළු හිසේම සෑදෙන්නත් පුළුවන්. ඒ වගේම මේ හිසරදයත් සමග ඔබට ඔබේ හිස නලියනවා නැත්තම් ගැහෙනවා වගේ හැඟීමක් එනවා. ඒකට කියන්නේ pulsatile and throbbing type headache කියලා. එපමණක් නෙවෙයි, බොහෝ දුරට අදාල හිසේ පැත්තේ තියෙන ඇහෙත් කැක්කුම එන්න ගන්නවා. විශේෂයෙන්ම හිසේ ඉරියව් වෙනස් වෙනවිට කැක්කුමත් වැඩි වෙනවා. මේක ඇත්තටම ඉවසාගෙන ඉන්න අමාරු තරම් කැක්කුමක්. සාමාන්‍යයෙන් මේ හිසරදය පැය 4කටත් වඩා පවතින්න පුළුවන්. නිසි ප්‍රතිකාරයක් නොකලොත් දින 4ක් උනත් තියෙන්න පුළුවන්. 
• දරාගන්න බැරි හිසේ කැක්කුම විතරක් නම් මදෑ. ඊට අමතරව ඔක්කාරය හා වමනයත් ගොඩක් දෙනෙක්ට එනවා. ගොඩක් දුරට මේක වෙන්නේ දරුණු හිසරදය නිසා. අපේ ආහාර මාර්ගය සහ මොළය දෙක එකට ස්නායු හරහා සම්බන්ධ වෙලා තියෙන්නේ. මොළය හරහා පණිවිඩ ආහාර මාර්ගයටත් ආහාර මාර්ගය හරහා පණිවිඩ මොලයටත් මේ ස්නායු හරහා ගමන් කරනවා. ඉතින් මේ පද්ධතියට ඉරුවාරදය නිසා වෙන බලපෑමෙන් මේ දේවල් වෙනවා කියලා තමයි විශ්වාස කරන්නේ. ඒකට වග කියන්න ඕන රසායනික සංයෝග බොහොමයක් දැන් හොයාගෙන තියෙන්නේ. නමුත් මං ඒවා මෙතන කතා කරන්න යන්නේ නෑ.
• Photophobia සහ Phonophobia කියලා කියන්නේ තවත් ප්‍රධාන රෝග ලක්ෂණ දෙකක්. ෆොටෝෆෝබියාව (photophobia) කියලා කියන්නේ ආලෝකයට තියෙන බය, නැත්තම් ආලෝකය දරාගන්න අමාරු එක. ඒ කියන්නේ ඉරුවාරදය හැදිලා තියෙන වෙලාවට ගෙදර රෑට දල්වලා තියෙන ලයිට් දිහා කෙලින් බලන්න අමාරුයි. හිරු එළිය දිහා බලන්න අමාරුයි. හිසරදය වැඩි වෙනවා. ඒ වගේම දෙයක් තමයි ෆෝනෝෆෝබියාව (phonophobia) කියලා කියන්නේ. ඒකෙදි වටපිටාවේ ඇහෙන ශබ්ද දරාගන්න අපහසුවක් එනවා. මතක තියාගන්න ඕන දෙයක් තමයි මේ photophobia සමහර අක්ෂි රෝග වලට වගේම මොළේට විෂබීජ ගියාම හැදෙන meningitis වලදීත් එන්න පුළුවන්.
• Aura - ඕරාව හෙවත් රැස් මඬල කියලා කියන්නේ ඉරුවාරදයේ තවත් එක් ලක්ෂණයක්. මේ aura කියන දේ ඉරුවාරදය තියෙන කෙනෙක්ට හැදෙන්නත් පුළුවන් නැතිවෙන්නත් පුළුවන්. ඒක අනිවාර්ය අංගයක් නෙවෙයි. මෙහිදී වෙන්නේ ඉරුවාරදය හැදෙන්න පැය භාගයකට විතර කලින් ඒ පුද්ගලයාට යම් යම් දේවල් පේන්න පටන් ගන්න එක. උදාහරණයක් විදියට තැන් තැන් වල කළු ලප පේන්න ගන්නවා (blind spots), නැතිනම් ආලෝක කිරණ (flashlight) පේන්න ගන්නවා. සමහරුන්ට ඇස් නොපෙනී යන්නත් පුළුවන්. ඇතැම් විට කුඩා zig-zag හැඩැති වස්තූන් පාවෙනවා පේන්න පුළුවන්. ඇතැමුන්ට මේ කිසිවක් පේන්නේ නැතිව ඇතැම් ශබ්ද ඇසෙන්න, ගඳ සුවඳ දැනෙන්න උනත් පුළුවන්. බොහෝ දෙනෙක්ට මේ කිසිම ඕරාවක් දැනෙන්නේ නෑ. ඉතින් ඒක නිසා ඉරුවාරදය ඕරාව සහිත හා රහිත කියලා කොටස් දෙකකටත් බෙදලා තියෙනවා. 

ඒ සඳහන් කළේ ඉරුවාරදයේ ප්‍රධාන ලක්ෂණ. ඊට අමතරව සමහරුන්ට පූර්ව රෝග ලක්ෂණ (prodrome phase) ඇතිවෙන්න පුලුවන්. එහිදී අධික ලෙස ඈනුම් යෑම, නිතර මුත්‍ර බර සෑදීම, ඇතැම් ආහාර වර්ග වලට අධික ආශාවක් ඇති වීම සහ මළ බද්ධය ඇති වෙන්න පුළුවන්. මේ ලක්ෂණ බොහෝ දුරට ඇති වෙන්නේ ඉරුවාරදය හැදෙන්න පැයකට විතර කලින්. 

දැන් ඔබටත් ඉරුවාරදය තියෙනවාද? නැතිනම් ඔබේ මිතුරාට තියෙනවද කියලා හොයාගන්න පුළුවන් මට්ටමේ දැනුමක් ලැබෙන්න ඇතැයි කියලා හිතනවා. 

ඉරුවාරදය හැදෙන්නේ කොහොමද?

ඉරුවාරදය හැදෙන ආකාරය ගැන විවිධ මත තිබුණත් දැනට විශ්වාස කරන්නේ මොළය හා සම්බන්ධ ස්නායු පද්ධතියේ සිදුවන රසායනික වෙනස් වීම් වලින් හැදෙනවා කියලා. ඒ වගේම ජාන වලත් ලොකු සම්බන්ධයක් තියෙනවා කියලා හොයාගෙන තියෙනවා. ඔබේ පවුලේ කෙනෙක්ට ඉරුවාරදය තිබෙනවා නම් ඔබටත් ඉරුවාරදය හැදෙන්න ලොකු ඉඩකඩක් තියෙනවා. 

ලෝකය පුරා සිදු කරන ලද සමීක්ෂණ වලින් හොයාගෙන තියෙනවා විවිධ සාධක වලට, ඉරුවාරදය හැදෙන කෙනෙක්ට ඒක නැවත නැවතත් ඇති වෙන්න පුළුවන් කියලා. ඒ කියන්නේ ඔබ ඉරුවාරදය රෝගියෙනම් ඔබ යම් සාධකයකට නිරාවරණය උනොත් ඔබට නැවතත් ඉරුවාරදය හැදෙන්න පුළුවන්. මේ සාධක migraine triggers කියලා හඳුන්වනවා. මොනවද මේ ඉරුවාරදය උත්සන්න කරන්න පුළුවන් සාධක? පහලින් දක්වලා තියෙන්නේ ඉන් කිහිපයක්.

• විවිධ ආහාර වර්ග නිසා ඉරුවාරදය උත්සන්න වෙනවා කියල රෝගීන් ම කියනවා. චොකලට්, චීස් වගේ ආහාර වලට වගේම කැෆේන් අඩංගු ඕනෑම ආහාරයකට ඉරුවාරදය උත්සන්න වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම ආහාර රසකාරකයක් වන මොනෝ සෝඩියම් ග්ලූටමේට් (MSG) අඩංගු ඕනෑම ආහාරයක් නිසා ඉරුවාරදය උත්සන්න වෙන්න පුළුවන්. 
• ආහාර ගන්නවා වගේම නොගෙන හිටියත්, ඒ කියන්නේ අධික කුසගින්න ඉරුවාරදය ඇති කරන්න හේතු වෙනවා.
• මත්ද්‍රව්‍ය අධික ලෙස පානය කිරීම නිසාත් මෙය ඇති වන්න පුළුවන්.
• කාන්තාවන් උපත් පාලනයට ගන්න හෝර්මෝන පෙති නැතහොත් උපත් පාලන පෙති නිසාත් ඉරුවාරදය උත්සන්න වෙන්න පුළුවන් කියලා හොයාගෙන තියෙනවා. මීට හේතු වෙලා තියෙන්නේ ඒවායේ තියෙන ඊස්ට්‍රජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටරෝන් යන හෝර්මෝන. විශේෂයෙන්ම ඊස්ට්‍රජන්. මොකද බොහෝ ඉරුවාරදයෙන් පීඩා විඳින කාන්තාවන් පවසන දෙයක් තමයි ඔවුන්ට දරුවන් ලැබීමට සිටින විට ඉරුවාරදය සෑදී නැති බව. ගර්භණී සමයේදී කාන්තාවන්ගේ රුධිරයේ ඊස්ට්‍රජන් මට්ටම ගොඩක් අඩු අගයක පවතින එක මෙයට හේතුවයි.
• ආතතිය කියලා කියන්නේ ලෝකයේ බොහෝ දෙනෙක්ට ඉරුවාරදය ඇති කරන්න සමත් වෙච්ච සාධකයක්. 
• නිදි වැරීම කියන්නෙත් තවත් එක් සාධකයක්. 
• විජලනය නැතිනම් dehydration කියලා කියන්නේ ඉරුවාරදය පමණක් නෙවෙයි, ඕනෑම හිසරදයක් උත්සන්න කරන්න පුළුවන් දෙයක්. 
• මීට අමතරව දේශගුණික වෙනස් වීම්, ඇතැම් ගඳ සුවඳ අඝ්‍රානය කිරීම නිසාත් ඉරුවාරදය උත්සන්න වෙන්න පුළුවන්. 

ඉතින් මෙවැනි ඉරුවාරදය උත්සන්න කරන්න පුළුවන් සාධක (migraine triggers) ගැන යම් අවබෝධයක් ඔබට තියෙනවනම් ඒවායින් වැළකී සිටීමෙන් ඉරුවාරදය යම් තාක් දුරකට පාලනය කරගන්න ඔබට පුළුවන්. 

ඉරුවාරදයට තිබෙන ප්‍රතිකාර මොනවාද?

කලිනුත් කිව්වා වගේ ඉරුවාරදය කියලා කියන්නේ ලෝකය පුරා විශාල පිරිසකගේ දෛනික ජීවිතයේ බොහොමයක් වැඩකටයතු අකර්මණ්‍ය කරන්න සමත් වුන රෝගයක්. ඒ නිසා එයට නිශ්චිත ප්‍රතිකාරයක් අවශ්‍යයි. නමුත් තවමත් එයට ස්ථීර ප්‍රතිකාරයක් සොයාගෙන නැහැ. ඇත්තේ රෝග ලක්ෂණ වලට ප්‍රතිකාර කිරීම සහ නැවතත් ඇති නොවන ලෙස දිගටම ප්‍රතිකාර පවත්වා ගෙන යාමයි. පහත දක්වා තියෙන්නේ එවැනි ප්‍රතිකාර ක්‍රම කිහිපයක්. 

1. දරුණු හිසරදයට ප්‍රතිකාර කිරීමට වේදනා නාශක භාවිතා කිරීම. මෙහිදී පැරසිටමෝල්, Brufen වැනි ඖෂධ භාවිතා කරන්න පුළුවන්. මීට අමතරව opiod, sumatriptan, dihydroergotamine ඖෂධ වර්ග වෛද්‍ය නිර්දේශ මත ලබා ගත හැක. 
2. ඔක්කාරය සහ වමනයට අදාල ඖෂධ ලබා ගන්න පුළුවන්.
3. මීට අමතරව නැවත ඉරුවාරදය ඇති නොවීමට දීර්ඝ කාලීනව ලබා ගත යුතු ඖෂධ ඇත. Flunarizine, Amitriptyline, Beta blockers සහ Pizotifen මේ අතර ප්‍රමුඛ තැනක් ගන්නවා. මේ ඖෂධ ලබා ගන්න වෛද්‍ය නිර්දේශය අවශ්‍යයි. 

ඒ සඳහන් කරපු ප්‍රතිකාර වලට අමතරව තවත් විවිධ ප්‍රතිකාර ක්‍රම තියෙනවා. චීන කටු (acupuncture) කියන්නේ එහෙම එකක්. මෙකෙදි සම හරහා කුඩා කටු ඇතුළු කරනවා. එහිදී බලාපොරොත්තු වෙන්නේ ස්නායු අකර්මණ්‍ය කිරීම. 

මීට අමතරව භාවනා ක්‍රම, යෝග ව්‍යායාම, ආයුර්වේද ප්‍රතිකාර ක්‍රම සහ තවත් බොහෝ ප්‍රතිකාර තියෙනවා. 

සැමවිටම ප්‍රතිකාරයට වඩා ඉන් වැළකීම හොඳයි යන්න නූතන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ බහුලව භවිතාවන වදනක්. ඉරුවාරදයටත් මෙය ඉතා අදාලයි. මොකද මීට පෙර කතා කරපු ඉරුවාරදය උත්සන්න කරන්න බලපාන සාධක (migraine triggers) හඳුනාගෙන ඒවායෙන් වැළකී සිටියහොත් මේ ප්‍රතිකාර කිසිවක් අවශ්‍ය වෙන්නේ නැත.

ඉතින් ඉරුවාරදය ගැන යම් අවබෝධයක් මේ ලිපිය කියවීමෙන් ලැබෙන්න ඇතැයි කියලා හිතනවා. එය ඔබට පමණක් නොවෙයි, ඔබේ මිතුරෙකුට හෝ පවුලේ සාමාජිකයෙකුට උවත් වටිනා දෙයක් වෙන්න පුළුවන්. මේ ගැන තවත් දැනගැනීමට තියෙනවනම් හරි ඔබේ අදහසක් හරි පහලින් කොමෙන්ටුවක් විදියට දාන්න පුළුවන්. එහෙනම් තවත් අලුත් ලිපියකින් හමුවෙමු. ජයවේවා!

දියවැඩියාව ආහාර වලින් පාලනය කරන හැටි෴

දියවැඩියාව (Diabetes Mellitus) ගැන අමුතුවෙන් කියන්න ඕනි නැහැනෙ. මේ වෙනකොට ලෝකයේ ජනගහනයෙන් මිලියන 220 කටත් වඩා මේ දියවැඩියාව නිසා පීඩාවට පත්වෙලා තියෙනවා. 2016 වසර වෙනකොට ලංකාවෙත් සෑම වැඩිහිටියන් 12 දෙනෙක්ගෙන් එක් අයෙක්ට දියවැඩියාව තියෙනවා කියලා සමීක්ෂණයකින් හොයාගෙන තියෙනවා. මේ වෙනකොට ඒ සංඛ්‍යාව තවත් වැඩිවෙලා ඇති. වැඩිහිටියන් අතර පමණක්ම නෙවෙයි. තරුණ පරම්පරාව අතරත් දියවැඩියාව ඉතාමත් සීග්‍රයෙන් පැතිරීගෙන යනවා. 

ඉතින් මේ විදියට දියවැඩියාව මිනිසුන් අතර මේ තරම් පැතිරිලා තියෙන්නෙ කොහොමද? මෙහි අවසානයක් නැද්ද? වගේ ප්‍රශ්න ඔබටත් ඇති. ඊට බලපාන ප්‍රධානම හේතු කිහිපයක් කෙටියෙන් සඳහන් කරන්නම්. 

1. ප්‍රධානම හේතුව තමයි ඔබ අප කවුරුත් දන්න වැරදි ආහාර පුරුදු. තමන් කරන්නෙ වැරැද්දක් කිය කියා දැනගෙනත් බඩජාරි කමට කන එකනෙ හැමෝම කරන්නෙ. 

ඔබ දන්නවාද? ලෝකයේ මේ වන විට වැඩිම පිරිසක් ඇබ්බැහි වී තියෙන දෙය ලෙස හොයාගෙන තියෙන්නෙත් මේ ක්ෂණික ආහාර වර්ග. 

2. දියවැඩියාවෙදි වෙන්නෙ අපේ ශරීරයේ තියෙන සීනි (ග්ලූකෝස්) ප්‍රමාණය වැඩිවෙන එක කියලා කවුරුත් දන්නවනෙ. ඇත්තටම මේ දේ වෙන්නෙ අපේ ඇඟේ තියෙන වැදගත්ම හෝමෝනයක් වන ඉන්සියුලින් (Insulin) හෝමෝනයට වන බලපෑම නිසා. මොකද ඉන්සියුලින් වලින් තමයි රුධිරයේ වැඩිපුර තියෙන සීනි ඉවත් කරන්නෙ. 

කුමක් හෝ හේතුවක් නිසා ශරීරයේ ඉන්සියුලින් හැදෙන්නෙ නැත්තන් හරි, තියෙන ඉන්සියුලින් වලට ශරීරය සංවේදී නැත්තන් හරි තමයි දියවැඩියාව හැදෙන්නෙ. 

ඉතින් මේ ඉන්සියුලින් වලට බලපෑම් කරන්න පුලුවන් සාධක තමයි අනෙක් ප්‍රධානම හේතුව දියවැඩියාව හැදෙන්න. උදාහරණ විදියට ජානමය හේතු, වෙනත් රෝගාබාධ, ඇතැම් ඖෂධ වර්ග ගන්න පුලුවන්.  

තවත් ලියන්න ගියොත් මාතෘකාවෙන් පිටයනවා. ඒ නිසා ඒ ගැන වෙනම ලියන්නම්.

දියවැඩියාව ආහාර වලින් පාලනය කරන්න පුලුවන්ද? ඇත්තටම ඒ ප්‍රශ්නයට පිලිතුරු දෙන්න ටිකක් අමාරුයි. මොකද ඔබට දියවැඩියාව රෝගය තියෙනවනම් එහි ප්‍රතිකාර තීරණය වෙන්නෙ ඔබේ රෝග මට්ටමේ ස්වභාවය අනූව. ඔබට තියෙන්නෙ පූර්ව දියවැඩියා තත්ත්වයක් (Pre Diabetes) නම් බොහෝදුරට ආහාර සහ ව්‍යායාම මගින් පමණක් එය පාලනය කරන්න පුලුවන්. අනිත් අවස්තා වලදි ආහාර වලින් පමණක් ම දියවැඩියාව පාලනය කරන්න බෑ. නමුත් මතක තබා ගන්න. මෙය සෑමවිටම තීරණය කරන්නෙ ඔබේ වෛද්‍යවරයා විසින්.  

මොනවද මේ ආහාර පුරුදු?

ඔබ දියවැඩියා රෝගයේ කුමන අවධියක සිටියත් එහි මනා පාලනයට යහපත් ආහාර පුරුදු ඉතා වැදගත් වෙනවා. ඇත්තටම දියවැඩියා රෝගීන්ට කියලා විශේෂ ආහාර වර්ගයක් නැහැ. ඕනෑම පුද්ගලයෙක්ට පරිභෝජනය කරන්න පුලුවන් සෞඛ්‍යසම්පන්න ආහාර තමයි දියවැඩියාවටත් ගන්න කියන්නෙ. ඉතින් ⁣ඔබට දියවැඩියාව නැතත් මේ කියන දේවල් ප්‍රයොජනවත් වේවි.  

අපි බලමු ඒ සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර මොනවද කියලා. 

• සීනි අඩු ආහාර (සීනි නැති ආහාර නෙවෙයි)
• තන්තු අධික ආහාර
• මේදය අඩු ආහාර
• ප්‍රෝටීන අඩංගු ආහාර

සීනි කන්න එපාද?

ඇත්තටම දියවැඩියාවට සීනි කන්න එපා කියලා කියන්නෙ නෑ. මොකද සීනි කියන්නෙත් සිරුරට අවශ්‍යම දෙයක්. ඒත් සීනි ඉතාමත්ම අඩුවෙන් තමයි ගන්න ඕන. ඇත්තටම වෛද්‍ය විද්‍යාවෙ නිර්දේශ කරන්නෙ Low Glycemic Index එකක් තියෙන කෑම වර්ග භාවිතා කරන්න කියලා. ඒ කියන්නෙ අපි කෑවට පස්සෙ ඇඟේ සීනි මට්ටම එකසැරේටම වැඩි කරන්නෙ නැති ආහාර පරිභෝජනය කරන්න කියලා. මං උදාහරණයක් කියන්නම්. ගොඩක් දෙනෙක් කන දෙයක්නෙ පැස්ටා (Pasta) කියන්නෙ. දන්නවනෙ පැස්ටා පිටි සහිත ආහාරයක් කියලා. ඒ කියන්නෙ අපි කෑවට පස්සෙ ඒ පිටි සීනි බවට පත්වෙනවා. අර්තාපල් කියන්නෙත් ඒ වගේම පිටි තියෙන ආහාරයක්. හිතන්න ඔබ පැස්ටා සහ අර්තාපල් සමාන ප්‍රමාණ වලින් ආහාරයට ගත්තා කියලා.  නමුත් ඒ දෙකෙන් ලේ වල සීනි වැඩි වෙන සීග්‍රතා වෙනස්. පැස්ටා වලින් ලේ වල සීනි අඩුවෙන්නෙ ඉතා සෙමින්. නමුත් අර්තාපල් වල සීනි වැඩි වන සීග්‍රතාවය ඉහලයි. ඒ අනූව පැස්ටා කියන්නෙ low glycemic index තියෙන කෑමක්. ඒ කියන්නෙ කන්න සුදුසුයි. එහෙමෙයි කියලා අද ඉඳං පැස්ටා විතරක් කන්න පටන් ගන්න එපා. 

අපි බලමු තවත් ඒ වගේ low glycemic index එකක් තියෙන කෑම වර්ග මොනවද කියලා. 

• ධාන්‍ය වර්ග
• කොළ පැහැති එළවලු වර්ග
• පලා වර්ග
• ඉදීගෙන එන පලතුරු
• මස්වර්ග
• මාලු (විශේෂයෙන් කුඩා මාලු)
• රතු සහල් (තරමක් වැඩියි. බත් නොකා බැහැනෙ ගොඩක් දෙනෙක්ට)

ඉතින් මං මතක් උන ටිකක් විතරයි ලිව්වෙ. ගූගලේ සර්ච් එකක් දාලා බලන්න. ඕනෑ තරම් හොයාගන්න පුලුවන් වේවි.

තෙල් කන්නෙ කොහොමද?

කෙටියෙන්ම කියන්නම්. දියවැඩියාව තිබුනත් නැතත් තෙල් කෑම පාලනය කරන්න ඕන නැත්තන් හිතාගන්නවත් බැරි ප්‍රතිවිපාක අත්විඳින්න වේවි. ඒ ගැන පස්සෙ ලියන්නම්. 

අපි කන තෙල්වලින් සිරුරට අහිතකර තෙල් (LDL) වගේම හිතකර තෙලුත් (HDL) තියෙනවා. ඉතින් ඔබ කරන්න ඕන හිතකර තෙල් අඩංගු ආහාර වැඩියෙන් පරිභෝජනය කරන එක. මං කියන්නම් හිතකර තෙල් අඩංගු ආහාර කිහිපයක්.

• කොළ පැහැති එළවලු වර්ග
• 'කුඩා' මාලු වර්ග - හාල්මැස්සා, හුරුල්ලා, සාඩින්, පියාමැස්සා වගේ.
• අලිගැටපේර
• තෙල් විදියට ඔලිව් ඔයිල්

කොහොම හොඳ උනත් දියවැඩියාව තියෙනවනම් මහා පරිමාණයෙන් කන්න නම් තහනම්. 

මීට අමතරව තන්තු අධික ආහාර, ප්‍රෝටීනමය ආහාර, විටමින් හා ඛණිජ බහුල ආහාරත් එකතු කර ගන්න.

අරක්කු හොඳද?

ඒක නම් බොන්න ඕන ප්‍රශ්නයක්. ඒත් ඉතිං අපේ උන්දැලාට අරක්කු හොඳයි කියලා ලාවට හරි කිව්වොත් ඉවරයිනෙ. තුන්වේලටම ඉතින් ඇල්කොහොල් පාවිච්චි කරයි උයන්නත් එක්ක. 

ඒ ගැන වෙනම ලියන්නම්. ඇත්තටම අරක්කු වල හොඳට වඩා නරක තමා වැඩි. ඒ නිසා විශේෂයෙන්ම ඔබට දියවැඩියාව තියෙනවනම් නොබී ඉන්න උත්සාහය කරන එක තමා හොඳ.

කෑම පිඟාන මොන වගේද තියෙන්න ඕන?

අන්තිමට වැදගත්ම ප්‍රශ්නය. ඇත්තටම කෑම පිඟාන මොන වගේද තියෙන්න ඕන. මේක ගැන විවිධ මත තියෙනවා. මෙහි අරමුණ තමයි ප්‍රමාණය ඉක්මවා ආහාර ගැනීම වලක්වන එක. මේ විදියට කෑම කන්න ඔබට දියවැඩියාව තියෙන්නම ඕන නෑ. ඒ හැම එකක්ම හොඳයි වගේම සාර්ථකයි. ඒත් මගේනම් හිත ගියේ එයින් එකකට. මං ඒ ගැන කියන්නම්.

මේක හරිම ලේසි ක්‍රමයක්. ඔබ ආහාර ගන්න පිඟාන කොටස් වලට බෙදාගෙන ඒ ඒ කොටසට අදාල ආහාර වර්ගය පිඟානට බෙදාගෙන ආහාරයට ගන්න එක තමයි මේකෙදි වෙන්නෙ. 

ඔබට තේරුම් ගන්න පහසු වෙන්න පින්තූරයකුත් දාන්නම්.

පිඟානෙන් භාගයක්ම ලැබෙන්නෙ එලවලු වලට. හැබැයි සීනි තියෙන බීට් රූට් වගේ එලවලු එතන්ට දාන්න බෑ. 

පිඟානෙ ඉතුරු භාගය කොටස් දෙකකට බෙදා ගන්න. ඒ එක් කොටසක් ප්‍රෝටීන අඩංගු ආහාර. අනෙක් කොටසෙ තමයි පිෂ්ටය අඩංගු ආහාර තියෙන්න ඕන. බත්, පාන්, සීනි, අර්තාපල්, බතල, බීට් රූට් මේ හැම එකක්ම තියෙන්න ඕන ඒ කොටසෙ තමයි.

හරි දැන් ඔබේ පිඟාන සකස් කරගෙන ඉවරයි. එතනින් ඉවර නෑ. සෑම විටම ආහාර ගැනීමට දවසේ එකම වෙලාවක් තියාගන්න. මම නම් කාටත් කියන්නෙ 7, 1, 7 රීතිය පාවිච්චි කරන්න කියලා. ඒ කියන්නෙ උදේ 7.00, දහවල් 1.00 සහ රාත්‍රි 7.00 ට හැමදාම ආහාර ගන්න පුරුදු වෙන්න. තේ බොනවනම් ඒ අතර කාලයේ තේ බොන්න පුලුවන්. ඒ කිව්වෙ උදේ 10.00 , හවස 4.00 සහ රාත්‍රි 10.00 ට. ⁣

මේ විදියට කාලසටහනකට අනූව ආහාර ගැනීම ඔබේ රුධිරයේ ග්ලූකෝස් මට්ටම නිවැරදිව යාමනය වීමට වැදගත් වෙනවා.

ඉතින් යහපත් ආහාර පුරුදු වලට හුරුවෙමු. තවත් ලිපියකින් හමුවෙමු. 

දියවැඩියාව ගැන ඉංගිරීසියෙන් කියවන්න මෙතැනින් >>

දුම් පානය නිසා කොරෝනා හැදෙන හැටි

දුම්වැටි පානය කරන පුද්ගලයන්ට කොරෝනා ආසාදනය වෙන්න තියෙන හැකියාව වැඩියි කියලා පහුගිය ටිකේ  නිතරම අහන්න ලැබුනනෙ. ඉතිං ඒකෙ ඇත්ත නැත්ත ගැන කතා කරන්න තමයි අද හැදුවෙ.

අපි දැනටමත් දන්න දෙය තමයි ශ්වසන පද්ධතිය ආශ්‍රිත රෝගාබාධ  පවතින අයට සහ දියවැඩියාව, හෘදයාබාධ, වකුගඩු රෝග, පිළිකා වැනි රෝග තිබෙන අයටත් මේ කොරෝනා ආසාදනය වුනොත් දරුණු ප්‍රතිවිපාක අත්වෙන්න පුලුවන්. එතකොට කොහොමද දුම් පානය කිරීම මේකට සම්බන්ධ වෙන්නෙ? ඇත්තටම දුම්පානය කිරීම විවිධ ආකාර වලට මේ රෝගයත් සමග සම්බන්ධ වෙනවා. මම ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය සහ මේ සම්බන්ධ විෂය ප්‍රවීනයන්⁣ගේ අදහස් කිහිපයක් සඳහන් කරන්නම්.


01. පෙනහලු වලට සිදුවන බලපෑම

දුම්පානය ප්‍රධාන ලෙසම බලපාන්නෙ පෙනහලු වලට. ලොකු කාලයක් තිස්සෙ දුම් පානය කිරීම නිසා පෙනහලු වල වාතය ගමන් කරන ස්ථර විනාශ වීමෙන් COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) වැනි රෝග තත්ත්ව ඇති වෙන්න පුලුවන්. ඒ වගේම පෙනහලු පිළිකාවටත් ප්‍රධානතම ⁣හේතුව වන්නෙ දුම්පානය. ශ්වසන පද්ධතිය ආශ්‍රිත බොහෝ ආසාත්මිකතා වලටත් දුම්පානය හේතුවක් වෙනවා. ඉතින් මේ දේවල් නිසා සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙක්ට වඩා දුම්පානය කරන කෙනෙක්ට කොරෝනා වැළඳුනොත් එහි භයානක කම වැඩියි. මොකද මේ CoviD-19 කියන්නෙත් ප්‍රධාන ලෙසම ශ්වසන පද්ධතිය ආශ්‍රිත වෛරසයක්. ඔබ වෛරසයට අවශ්‍ය කරන පරිසරය ඔබ විසින්ම නිර්මාණය කරලා තියෙන නිසා වෛරසයට බොහොම පහසුවෙන් ක්‍රියාත්මක වෙන්න පුලුවන්.

02. හෘදයවස්තුවට ඇතිකරන බලපෑම

අනෙක් අවදානම් කණ්ඩායම තමයි හෘදයාබාධ ඇති රෝගීන්. ඔබ දැන හෝ නොදැන හෘදයාබාධ ඇති වීමටත් ප්‍රධානතම හේතුවක් ලෙස දුම්පානය සඳහන් කරන්න පුලුවන්. ඇතරොස්ක්ලෙරෝසිස් කියන රෝගී තත්ත්වය, ඒ කියන්නෙ රුධිර නාල අවහිර වීමට දුම්පානය හේතුවෙනවා.

03. දුම්වැටිය අන් අයත් සමග හුවමාරු කර ගැනීම

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පවසන ආකාරයට කො⁣රෝනා වෛරසය සීඝ්‍රයෙන් ව්‍යාප්ත වීමට ප්‍රධාන හේතුවක් තමයි මේක. කණ්ඩායම් වශයෙන් සිටිමින් දුම් පානය කිරීම, දුම් වැටිය හුවමාරු කර පානය කිරීම නිසා සියලුම දෙනාට කොරෝනා වැළඳෙන්න පුලුවන්. ⁣එක් අයෙක් තුල තිබෙන වෛරසය දුම්වැටියේ ෆිල්ටරය හරහා ගමන් කිරීම මෙහිදී සිදුවෙනවා.

04. අතේ ඇති වෛරසය කටේ දමාගැනීම

කොරෝනා වැඩියෙන්ම බෝවෙන්නෙ ඇඟිලි නහයෙ, කටේ ගහන නිසා කියලා අහලා ඇතිනෙ. ඉතින් ඔබ දුම් වැටියක් පානය කරන විටත් ඔබට නොදැනීම මේ දේ වෙනවා. එවිට පහසුවෙන්ම ඔබේ අතේ ඇති වෛරසය කටට ඇතුලුවෙනවා.


ඔන්න ඔහොම තමයි දුම්පානය කොරෝනා වලට හේතු වෙන්නෙ. කොරෝනා විතරක් නෙවෙයි, බහුතරයක් ලෙඩරෝග ඇතිවෙන්න ප්‍රධාන ලෙසම දුම්පානය හේතුවෙනවා. ඉතින් දුම් පානයෙන් වැළකෙන්න පුලුවන්නම් මේ හැම ලෙඩකින්ම බේරෙන්න ඔබට පුලුවන්. ඒ වගේම පරීක්ෂණ වලින් හොයාගෙන තියෙනවා දුම්පානය නැවැත්වූ පසු පෙනහලු වල විනාශ වී ගිය සෛල සීඝ්‍රයෙන් නැවත වර්ධනය වෙනවා කියලා. ඔබත් දුම් පානය කරන්නෙක්නම් මේ ගැන හොඳට හිතලා බලන්න. මොකද දුම්පානය නවත්වන්නත් කවදාකවත් නැති අවස්ථාවක් කොරෝනා විසින්ම ඔබට ලබාදීලා තියෙනවා. එනිසා නිවසට වෙලා ඉන්න මේ දවස් ටිකෙන්ම ඒක ආරම්භ කරන්න පුලුවන්.

චීනෙන් තවත් වෛරසයක්!

කොරෝනා වෛරසයෙන් මුලු ලොවක්ම කැළඹිලා තියෙන මොහොතක තවත් විවිධ ලෙඩ රෝග හිස ඔසවමින් තියෙනවා.  ඒ අතර මේ සිදුවීම වාර්තා වෙන්නෙ පහුගිය කාලෙ බො⁣හොම ජනප්‍රිය වුන චීනයෙන්ම තමයි.

චීනයේ යූනාන් පළාතේ පුද්ගලයෙක් රාජකාරිය සඳහා බස් රථයක ගමන් කරමින් ඉන්නකොට හදිසියෙම අසනීප වෙලා රෝහලකට ඇතුලත් කරනවා. ඊට පස්සෙ කරපු පරීක්ෂණ වලින් මේ රෝගියාට හන්ටා වෛරස් (hantavirus) කියන වෛරසය ආසාදනය වෙලා කියලා හොයාගන්නවා. ඊට පස්සෙ ඔහුත් එක්ක බස් එකේ හිටපු අනෙක් මගීන් 32ත් පරීක්ෂා කරලා තියෙනවා. නමුත් ඔවුන්ට රෝගය තිබිලා නෑ. ලෝකයම නැවත වරක් කැළඹිලා යන්නෙ මේ නිසා නෙවෙයි, ඒ රෝගියා මිය ගියා කියන ප්‍රවෘත්තිය දැනගත්තට පස්සෙ.

ඉතින් මොකද්ද මේ හන්ටා වෛරස් කියන්නෙ? ඇත්තටම අපි බය වෙන්න ඕනිද? කොරෝනා වගේම වෙයිද? ඔන්න ඔය ප්‍රශ්න ටික අද දවසෙ හැම කෙනෙක්ගෙම හිතේ හොල්මන් කරනවට කිසිම සැකයක් නෑ. මේ ලිපියෙ අරමුණ අන්න ඒ ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු දෙන එක.

ඇත්තටම මොකද්ද හන්ටා වෛරසය කියන්නෙ? 

හන්ටා කියලා කියන්නෙ ලොකු ඉතිහාසයක් තියෙන වෛරසයක්. 1976 වසරෙදි තමයි මුලින්ම මේ වෛරසය හොයාගන්නෙ. ඒ දකුණු කොරියාවෙ 'හන්ටන්' කියන ගංඟාව ආශ්‍රිතව විශාල වශයෙන් රෝගය ව්‍යාප්ත වීමත් සමග. මේ වෛරසය මිනිසාට බෝවෙලා තියෙන්නෙ මීයන්ගෙන්. මීයන්ගෙන් බෝ උනාට මේ මී උණනම් නෙවෙයි.

හන්ටා වෛරසය සාමාන්‍යයෙන් මීයන්ට සහ අනෙකුත් කෘන්තකයින්ට (rodents) ආසාදනය වන වෛරසයක්. මෙය මිනිසාට බෝ වෙන්නෙ මීයන්ගෙ මුත්‍ර, කෙළ හා වසුරු වලින්. එසේ මිශ්‍ර වූ ජලය පානය කිරීමන් හරි බිඳිති ආශ්වාස කිරීමෙන් හරි මෙය මිනිසාට බෝ වෙනවා. හන්ටා වෛරසයෙත් විවිද ප්‍රභේද තියෙනවා. ඒ හැම එකක්ම දරුණු නෑ. හැබැයි දරුණු ප්‍රභේදයක් ආසාදනය උනොත් හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා ඇතිවෙලා මියයන්න උනත් පුලුවන්. ඒ වගේම දරුණු උණ රෝග හා වකුගඩු අකර්මණ්‍ය වීම් පවා වෙන්න පුලුවන්.

මෙය මිනිසාගෙන් මිනිසාට බෝ වෙනවද?

මේක තමයි වැදගත්ම ප්‍රශ්නය. මොකද කොරෝනා වෛරසයත් ලෝකෙටම ප්‍රශ්නයක් උනේ මේ මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය වීමට තිබෙන හැකියාව. ඔබ දන්නවා ඇති මීට කලින් තිබුණ කොරෝනා වෛරස කාණ්ඩ මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය උනේ නැහැ. නමුත් ඉන් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වෙලා තමයි මේ නව CoViD-19 වෛරසය බිහිවෙන්නෙ.
ඒ වගේම තමයි හන්ටා වෛරසයත් සාමාන්‍යයෙන් මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය වෙන්නෙ නෑ. නමුත් 2005 සහ 2019 අවුරුදු වල මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය වියහැකි හන්ටා වෛරසයක් දකුණු ඇමරිකාවෙන් වාර්තා වෙලා තියෙනවා. මෙය හඳුන්වන්නෙ 'අන්දීස් වෛරසය' නමින්.  ඒවගේම එම වෛරසය අනෙකුත් හන්ටා වෛරසය වලට වඩා දරුණු බවත් වාර්තා වෙනවා. නමුත් මේ වෙද්දි එම රෝගය ගොඩාක් දුරට පාලනය කරලා තියෙනවා. ඒ නිසා අනවශ්‍ය බියක් ඇතිකරගන්න නම් උවමනා නෑ.

රෝග ලක්ෂණ ගොඩක් දුරට කොරෝනා වෛරසයට සමානයි. ඒත් රෝග ලක්ෂණ මතුවෙන්න දින 4 සිට ඇතැම් විට සති  6ක් පමණ උනත් ගතවිය හැකිබව වාර්තා වෙනවා. නමුත් මේ වෛරසය කොරෝනා වගේ ව්‍යාප්ත වෙන්න තියෙන ඉඩකඩ බොහෝම අඩුයි (නැත්තටම නැතිතරම්) කියලා තමයි විශේෂඥයන් පවසන්නෙ.

කොරෝනා වෛරසයට වගේම මේ හන්ටා වෛරසයටත් තවම හරි බෙහෙතක් හොයාගෙන නම් නෑ. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පවසන්නෙ සෑමවිටම දෑත් පිරිසිදුව තබාගැනීම වැදගත් කියලා. ඒ වගේම මීයන් බෝ නොවෙන විදියට නිවෙස් සහ වටපිටාව පිරිසිදුව තබාගැනීමත් වැදගත්.

චීයෙන් වාර්තා වූ සිදුවීම වගේම සියගණනක් සිදුවීම් දිනපතා ලෝකයේ සිවුදෙසින්ම වාර්තා වෙනවා. හන්ටා වෛරස් විතරක් නෙවෙයි, ඔබ කිසිදාක අහලවත් නැති දුර්ලබ වෛරස් ආසාදන. ඒත් ඒ හැම දේකටම බය වෙලා අපිට මේ ලෝකෙ ජීවත් වෙන්න බෑ. ඒ වගේ වෛරස් ආසාදන නිසා දවසකට මිනිසුන් කිහිප දෙනෙක් මියයද්දි, ලෝකයේ හදිසි අනතුරු නිසා, හදවත් රෝග නිසා මිනිසුන් සිය දහස් ගණනින් මියයනවා. ඒනිසා මෙවැනි පුවත්වලට බිය නොවී, අපේ දොරකඩ ළඟටම පැමිණි කොරෝනා නමැති මාරයාගෙන් ගැලවෙන්න උත්සාහ කරමු.

ඉතින් අපි හිතුවෙවත් නැති වෙලාවක මුලු ලෝකයක්ම අඩපණ කරපු මේ කොරෝනා වෛරසය අපිට ඉගෙනගන්න පාඩම් ගොඩක් කියලා දීලා තියෙනවා. අනාගතයේ දී එන්න පුලුවන් ⁣මීටත් වඩා දරුණු වෛරසයකින් මුලු ලෝකයම විනාශ නොවී ගැලවෙන්න සිදුකරන පෙරහුරුවක් වෙන්නත් පුලුවන් මේක. තවත් අලුත් දේකින් හමුවෙමු.෴

කොරෝනා සාර්ථකව මැඩලිය හැකි ඖෂධයක් සොයා ගනී

නව කොරෝනා වෛරසය එහෙමත් නැත්තන් COVID-19 වෛරසය කියල කියන්නේ 'කොරෝනා' කියන වෛරස පවුලේ අලුත්ම සාමාජිකයා. ඔබ මීට කලින් සමහර විට අහල ඇති SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) හා  MERS (Middle East Respiratory Syndrome) වෛරස ගැන. ඒ වෛරස අයිති වෙන්නෙත් මේ කොරෝනා වෛරස කාණ්ඩයට ම තමයි. නමුත් ඔය  අනෙකුත් වෛරස එක්ක බලපුවාම මේ නව කොරෝනා වෛරසය ටිකක් වෙනස්. සාමාන්‍යයෙන් කොරෝනා වෛරස සම්ප්‍රේෂණය වෙන්නේ සතුන්ගෙන් මිනිසාට පමණයි. ඒත් මේ නව කොරෝනා වෛරසය මිනිසාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය වෙනවා. ඒ හැකියාව තමයි මේ සියලුම දේට හේතු වෙලා තියෙන්නෙ.

මම දැන් කොරෝනා ගැන කතා කරන්න යන්නෙ නෑ, මොකද හැම කෙනෙක්ම වගේ මේ වෙද්දි පොඩි හරි අවබෝධයක් තියෙනවා.

හැම කෙනෙක්ම බලාපොරොත්තුවෙන් හිටියෙ මේකට කවුරු කවදා බෙහෙතක් හොයාගනීවි ද කියලා. ඉතිං ඒ බලාපොරොත්තු මල්පල නංවමින් නව ඖෂධයක් සොයාගෙන තියෙනවා.

මුලින්ම කියන්න ඕන වෛරස් ආසාදන වලට බෙහෙතක් හදන්න හරිම අපහසුයි. මොකද අනෙක් ක්ෂුද්‍ර ජීවින් වගේ නෙවෙයි, වෛරස නිතරම තම ව්‍යුහය වෙනස්කර ගන්නවා.

මේ ඖෂධය මුලින්ම පරීක්ෂා කරලා තියෙන්නේ චීනයේ වුහාන් සහ ශේන්සෙන් වල කොරෝනා වෛරසය ආසාධිත රෝගීන් යොදාගෙන. ඔවුන් ඉතාමත් සාර්ථක  ප්‍රතිඵල පෙන්නලා තියෙනවා.

මේ ඖෂධය නම් කරන්නේ favipiravir කියල. එය මීට කලින් භාවිතා කරලා තියෙන්නේ ජපානයේ ඉන්ෆ්ලුවන්සා වෛරසයට ප්‍රතිකාරයක් හැටියට. ඇවිගන් (Avigan) කියල හඳුන්වන්නේත් මේකම තමයි. මෙම ඖෂධය ලබාදුන් රෝගීන් දින 04 ක් වගේ පොඩි කාලයක් තුල සුව වෙලා තියෙනවා. ඒ වගේම කොරෝනා වෛරසයේ අහිතකර ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඇති වන නිව්මෝනියා තත්ත්වය ඇතිවීම වලක්වන්නටත් මේ කොවිගන් වලට පුළුවන්. නමුත් විශේෂඥයන් පවසන විදියට රෝගය ගොඩක් දරුණු උන වෙලාවට මේ ඖෂධයෙන් ලොකු දෙයක් කරන්න අමාරුයි. ඒත් රෝගය දරුණු වෙන එක නවත්තන්න පුළුවන්නේ. ඉතින් මේ ඖෂධය පරීක්ෂණ මට්ටමෙන් සාර්ථක උනත් ලෝකය පුරා ප්‍රතිකාර වලට තාම අවසරයනම් ලැබිල නෑ.

කොවිගන් වලට අමතරව, නව කොරෝනා වෛරසයට මුහුණ දෙන්න පුළුවන් එන්නත් ද  කියුබාවෙන් හා ඇමෙරිකාවෙන් සොයා ගෙන තියෙනවා. එම එන්නත් වල සාර්ථක බව තවමත් නිවැරදිව අත්හදා බලල නෑ. ඉතින් මේ සියල්ලෙන්ම කියවෙන විදියට අනාගතය එතරම්ම අඳුරු වෙන එකක් නෑ.